Διαδίκτυο

Βασικές έννοιες

Το διαδίκτυο (Internet) είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπολογιστών στον κόσμο, είναι δηλαδή ένα πλέγμα από εκατομμύρια διασυνδεδεμένους υπολογιστές, το οποίο εκτείνεται σχεδόν σε κάθε σημείο του πλανήτη και παρέχει τις υπηρεσίες του σε εκατομμύρια χρήστες.Οι υπολογιστές συνδέονται μεταξύ τους κυρίως με τηλεφωνικές γραμμές ή με ασύρματες συνδέσεις. Το διαδίκτυο μάς δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε νέα, πληροφορίες και βάσεις δεδομένων σε παγκόσμια κλίμακα. 

Επιτρέπει τη χρήση πολλών και διαφορετικών εφαρμογών, που έχουν ως στόχο την επικοινωνία, όπως είναι:

• το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail)
• οι ηλεκτρονικές ομάδες συζητήσεων (newsgroups)
• οι ηλεκτρονικές λίστες ανακοινώσεων (mailing lists)
• η επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο (chat)
• οι τηλεδιασκέψεις (Teleconference ή net-meeting)

Όσον αφορά σε επιχειρησιακές εφαρμογές το διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα για

• ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce)
• εκπαίδευση και επιμόρφωση από απόσταση (e-learning και e-training)
• εργασία από απόσταση δηλ τηλε-εργασία (teleworking).

Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web ή www)

είναι μια υπηρεσία του Internet που μας προσφέρει πληροφορίες σε μορφή υπερκειμένων. Είναι η πιο ενδιαφέρουσα και διαδεδομένη υπηρεσία του Internet.

Φυλλομετρητής (browser)

είναι ένα πρόγραμμα με το οποίο μπορούμε να βλέπουμε ιστοσελίδες και να κάνουμε πλοήγηση στο Internet. Οι πιο γνωστοί φυλλομετρητές ή αλλιώς προγράμματα επισκόπησης είναι: Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla Firefox.

Πλοήγηση στο Διαδίκτυο ή και σερφάρισμα στον Κυβερνοχώρο (Surfing)

λέμε το "ξεφύλλισμα" ιστοσελίδων και την περιήγησή μας από τον ένα δικτυακό τόπο στον άλλο.

Υπερκείμενο (hypertext)

είναι ένα κείμενο στο οποίο κάποιες λέξεις (σύνδεσμοι) είναι λογικά συνδεδεμένες με άλλα κείμενα του θέματος που παρουσιάζεται.

Τόπο ή περιοχή (site) του Παγκόσμιου Ιστού,

ονομάζουμε ένα σύνολο ιστοσελίδων που πραγματεύονται το ίδιο θέμα και είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.

Ιστοσελίδα (web page)

ονομάζουμε μια σελίδα του Παγκόσμιου Ιστού στην οποία διαβάζουμε πληροφορίες.

Πολλές φορές οι ιστοσελίδες είναι υπερκείμενα εμπλουτισμένα με εικόνες, ήχους, βίντεο, κινούμενα γραφικά, κινούμενο κείμενο.

http (Hyper Text Transfer Protocol)

είναι το πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένων. Μ' αυτό το πρωτόκολλο μεταφέρονται οι πληροφορίες των ιστοσελίδων από τον εξυπηρετητή που βρίσκονται στον υπολογιστή μας. Μπαίνει πάντα πρώτο στις διευθύνσεις URL.

Σύνδεσμος (hyperlink)

είναι μια λέξη, φράση ή εικόνα πάνω στην οποία ο δείκτης του ποντικιού αλλάζει σχήμα και αντί για βέλος γίνεται χέρι που δείχνει. Όταν κάνουμε κλικ πάνω σ' ένα σύνδεσμο μας εμφανίζει μια νέα σελίδα ή οποία έχει σχέση (συνδέεται) με τον σύνδεσμό μας.

Αρχική σελίδα (home page)

ονομάζουμε την ιστοσελίδα στην οποία μας παραπέμπει η κύρια διεύθυνση του site και στην οποία υπάρχουν σύνδεσμοι για τις άλλες σελίδες του τόπου.

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail)

είναι η βασικότερη μορφή επικοινωνίας στο διαδίκτυο. Υποστηρίζει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ χρηστών χάρη στην προσωπική ηλεκτρονική διεύθυνση του καθενός, η οποία μπορεί να παρομοιαστεί με μια πλήρη ταχυδρομική διεύθυνση. Το περιεχόμενο του μηνύματος μπορεί να είναι κείμενο, ήχος, εικόνα, video ή δεδομένα.

Ουσιαστικά μια διεύθυνση e-mail αποτελείται από δύο τμήματα, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από το σύμβολο «@» (προφέρεται «ατ» ή «παπάκι»).

• Στο πρώτο μέρος βρίσκεται το όνομά σας (ολόκληρο ή μέρος αυτού) ή οτιδήποτε άλλο χαρακτηρίζει εσάς προσωπικά και
• στο δεύτερο μέρος δηλώνεται η ταυτότητα του παροχέα υπηρεσιών διαδικτύου.

  π.χ.

peter_anasto@yahoo.gr, computer.lab@yahoo.gr

Τα πλεονεκτήματά του είναι τεράστια γιατί εξασφαλίζει χωρίς κόστος άμεση και γρήγορη επικοινωνία και ανταλλαγή αρχείων ανάμεσα σε χρήστες σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου...

Γραπτή συνομιλία πραγματικού χρόνου ή Internet Relay Chat (IRC)

Η υπηρεσία αυτή δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής μηνυμάτων κειμένου σε πραγματικό χρόνο με ένα ή περισσότερα άτομα τα οποία βρίσκονται σε απομακρυσμένα σημεία του διαδικτύου. Υπάρχουν «δημόσιοι» χώροι συνομιλιών οι οποίοι είναι οργανωμένοι θεματικά και αφού επιλέξετε αυτόν που σας ενδιαφέρει μπορείτε να δηλώσετε ένα όνομα ή ψευδώνυμο και να πάρετε μέρος στη συζήτηση.

Για να χρησιμοποιήσετε μια υπηρεσία IRC, πρέπει να επισκεφτείτε κάποια ιστοσελίδα που υποστηρίζει το IRC (π.χ. http://chat.in.gr, http://www.irc.gr). Στη συνέχεια, αφού συνδεθείτε, εμφανίζονται τα διαθέσιμα κανάλια συζητήσεων από τα οποία μπορείτε να κάνετε τις επιλογές σας ή ακόμα μπορείτε να δημιουργήσετε και ένα δικό σας ιδιωτικό κανάλι και, αφού πληκτρολογήσετε το μήνυμά σας και πατήσετε το πλήκτρο ENTER, αυτό παρουσιάζεται στο χώρο συζήτησης για να το δουν όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτόν.

Λίστες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου (Mailing lists)

Οι Λίστες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου είναι ηλεκτρονικές λίστες ανακοινώσεων όπου κάποια καθορισμένη ομάδα απομακρυσμένων μεταξύ τους ατόμων ανταλλάσσουν μηνύματα σχετικά με κάποιο θέμα το οποίο έχουν καθορίσει οι ίδιοι, και ορίζοντας έναν από αυτούς ως υπεύθυνο για την καλή λειτουργία της λίστας. Στο δικτυακό τόπο Greeknewsletter.com http://www.greeknewsletters.com/) μπορείτε να εγγραφείτε δωρεάν σε ελληνικά ενημερωτικά δελτία (newsletters) για να λαμβάνετε όλα τα νέα κατευθείαν στο ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο.

Ομάδες συζήτησης (newsgroups)

Στο διαδίκτυο έχουν δημιουργηθεί από διάφορους φορείς ή και απλούς χρήστες πολυάριθμες ομάδες συζητήσεων με εξαιρετική ποικιλία θεμάτων. Υπάρχουν ομάδες συζητήσεων γενικού ενδιαφέροντος και ομάδες συζητήσεων επικαιρότητας (newsgroups).

Αφού εντοπίσετε κάποια ομάδα συζητήσεων που σας ενδιαφέρει σε ειδικούς θεματικούς καταλόγους (π.χ. http://groups.google.com/ ) μπορείτε να συμμετέχετε στέλνοντας ελεύθερα μηνύματα και διαβάζοντας αυτά που στέλνουν οι άλλοι συμμετέχοντες.

Εικονικός Τόπος Συζητήσεων - Φόρουμ (Discussion Forum)

Πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, καθώς και φυσικά πρόσωπα έχουν διοργανώσει κάποιους εικονικούς τόπους συζητήσεων γνωστούς με τον όρο «φόρουμ», που περιέχουν συγκεκριμένα θέματα ειδικού ενδιαφέροντος μέσα στο διαδίκτυο. Στα φόρουμ ο καθένας μπορεί να συμμετέχει μέσω γραπτού κειμένου, είτε σχολιάζοντας θέματα είτε θέτοντας νέα θέματα προς συζήτηση.

Τηλεδιάσκεψη (Teleconference)                                                                                                                 

είναι μια παρά πολύ σημαντική υπηρεσία σύγχρονης επικοινωνίας, η οποία σας επιτρέπει να βλέπετε και να συνομιλείτε ταυτόχρονα με πολλά άτομα από διαφορετικά μέρη χρησιμοποιώντας κείμενο, ήχο και video. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δραστική μείωση των εξόδων, αφού ουσιαστικά καταργεί την ανάγκη ταυτόχρονης παρουσίας των συνομιλητών στον ίδιο φυσικό χώρο. Η τηλεδιάσκεψη θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εργάζεστε.

FTP

File Transfer Protocol (πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων)

ΤCP/IP

Είναι ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας (δηλ ένα σύνολο κανόνων) για την μεταφορά δεδομένων στο Διαδίκτυο μεταξύ των υπολογιστών

ΙΡ αριθμός

Κάθε υπολογιστής όταν συνδέεται με το Internet έχει τη δική του, μοναδική παγκόσμια «διεύθυνση», η οποία ονομάζεται IP αριθμός. Όπως κάθε τηλεφωνική συσκευή στον κόσμο έχει μια μοναδική «διεύθυνση», τον τηλεφωνικό αριθμό του χρήστη (π.χ. 003017294210 ή 0039654398231), έτσι και κάθε Η/Υ που συνδέεται στο Internet πρέπει να έχει μια μοναδική διεύθυνση, έναν αριθμό, ώστε να προσδιορίζεται μοναδικά

Bits per second (bps)

Mονάδα για τη μέτρηση ταχύτητας μετάδοσης των δεδομένων μεταξύ ενός υπολογιστή και του Internet

URL

Uniform Resource Locator (έτσι λέγεται η διεύθυνση μιας ιστοδελίδας)

ISP

Internet Service Provider (είναι ο γνωστός μας πάροχος υπηρεσιών του Ιντερνετ π.χ. Forthnet, HOL, Otenet)

HTTP

Hypertext Transfer Protocol (πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένου)

Ψηφιακό πιστοποιητικό

είναι μια δήλωση που επιβεβαιώνει την ταυτότητα ενός προσώπου ή την ασφάλεια μιας τοποθεσίας Web

Κρυπτογράφηση

εξασφαλίζει το απόρρητο των προσωπικών πληροφοριών που στέλνονται μέσω του Διαδικτύου και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των θεμάτων υποκλοπής

Τι είναι ένας ιός υπολογιστή;

Οι ιοί των υπολογιστών είναι μικρά προγράμματα λογισμικού, σχεδιασμένα να εξαπλώνονται από τον έναν υπολογιστή στον άλλον και να παρεμβαίνουν στη λειτουργία του υπολογιστή.

Ένας ιός μπορεί να αλλοιώσει ή να διαγράψει δεδομένα από τον υπολογιστή σας, να χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας για να εξαπλωθεί σε άλλους υπολογιστές ή ακόμα και να διαγράψει τα πάντα από το σκληρό σας δίσκο.

Οι ιοί εξαπλώνονται πιο εύκολα μέσω των συνημμένων των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή των άμεσων μηνυμάτων. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να μην ανοίγετε ποτέ συνημμένα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εκτός εάν γνωρίζετε από ποιόν είναι και τα περιμένετε.

Οι ιοί μεταμφιέζονται σε συνημμένα με αστείες φωτογραφίες, ευχετήριες κάρτες ή αρχεία ήχου και βίντεο.

Οι ιοί εξαπλώνονται επίσης μέσω λήψεων από το Internet. Μπορούν να κρυφτούν σε νόμιμο λογισμικό ή άλλα αρχεία ή προγράμματα των οποίων ενδεχομένως να κάνετε λήψη.

Για να αποφύγετε τους ιούς, είναι πολύ σημαντικό να 

• διατηρείτε τον υπολογιστή σας ενημερωμένο με τις πιο πρόσφατες ενημερώσεις και εργαλεία αντιμετώπισης ιών, 
• είστε ενήμεροι για τις πρόσφατες απειλές και
• ακολουθείτε μερικούς βασικούς κανόνες όταν περιηγείστε στο Internet, κάνετε λήψη αρχείων και ανοίγετε συνημμένα.

Από τη στιγμή που ένας ιός προσβάλλει τον υπολογιστή σας, ο τύπος του ή η μέθοδος που χρησιμοποίησε για να φτάσει εκεί δεν είναι τόσο σημαντικά, όσο η αφαίρεσή του και η πρόληψη περαιτέρω μόλυνσης.

Προστασία από ιούς 

• Επιλογή ενός καλού αντιβιοτικού προγράμματος
•  Τακτική ανίχνευση όλου του δίσκου με το αντιβιοτικό σας πρόγραμμα
•  Συνεχής ανανέωση (update) του αντιβιοτικού προγράμματος
•  Τήρηση αντιγράφων ασφαλείας όλων των αρχείων σας σε cd ή εξωτερικό σκληρό
• Αν έχετε μολυνθεί από ιό και έχετε εγκατεστημένο αντιβιοτικό πρόγραμμα, βάλτε το να κάνει πλήρη έλεγχο όλου του σκληρού σας δίσκου. Αν βρει τον ιό, θα προβεί αυτόματα στις κατάλληλες ενέργειες, είτε διαγράφοντάς τον, είτε απομονώνοντάς τον από το υπόλοιπο σύστημα.
• Σε περίπτωση που το αντιβιοτικό σας αδυνατεί να αποκαταστήσει τη ζημιά, μη διαγράψετε κανένα μολυσμένο αρχείο. Επανελέγξτε τα μολυσμένα αρχεία με κάποιο άλλο πρόγραμμα, ίσως αυτό να έχει δυνατότητα αποκατάστασης που δεν έχει το πρώτο πρόγραμμα.
• Προσπαθήστε να βρείτε από το Διαδίκτυο το πρόγραμμα απομάκρυνσης του ιού (removal tool) επισκεπτόμενοι τις κατάλληλες διευθύνσεις (εδώ πρέπει να γνωρίζετε την ακριβή ονομασία του ιού, προκειμένου να βρείτε το κατάλληλο για αυτόν πρόγραμμα)

Γνωστά αντιβιοτικά προγράμματα είναι:

AVG - Kaspersky - McAfee - Norton - Panda – Nod32 κλπ

Τι είναι το Spam;

Spam είναι η μαζική  αποστολή  μεγάλου αριθμού μηνυμάτων που απευθύνονται σε ένα σύνολο παραληπτών του Διαδικτύου χωρίς αυτοί να το επιθυμούν και χωρίς να έχουν συνειδητά προκαλέσει την αλληλογραφία με τον εν λόγω αποστολέα.  Το Spam συχνά έχει την μορφή ενημερωτικών ή διαφημιστικών μηνυμάτων  για προϊόντα ή υπηρεσίες τα οποία φθάνουν στο γραμματοκιβώτιο μας χωρίς να έχουμε ζητήσει την εν λόγω πληροφόρηση.

Πότε ένας ιός μπορεί να εισέλθει σε έναν Η/Υ

Όταν ανοίξουμε ένα έγγραφο το οποίο περιέχει μακροεντολές και εκτελέσουμε αυτές ή όταν κατεβάσουμε στον υπολογιστή μας μια εφαρμογή και την τρέξουμε (πατήσουμε διπλό κλικ πάνω της)

Τείχος Προστασίας

είναι κάποιο πρόγραμμα που ελέγχει όλες τις πληροφορίες που φθάνουν στον υπολογιστή μας από το Διαδίκτυο

Απολύμανση αρχείων

Το να τεθούν σε καραντίνα τα αρχεία που έχουν μολυνθεί

Τι είναι τα cookies

είναι μικρά αρχεία κειμένου τα οποία αποθηκεύονται στον υπολογιστή μας κατά την πλοήγησή μας στο διαδίκτυο. Συνήθως περιγράφουν στοιχεία μας όπως όνομα χρήστη και συνθηματικό πρόσβασης με σκοπό κατά την επίσκεψή μας στον ίδιο ιστότοπο αργότερα, να μας "θυμάται" και να κάνει login χωρίς να γράψουμε εμείς τίποτα. Συνήθως είναι άκακα, έχει όμως αποδειχθεί ότι μπορούν να στείλουν πληροφορίες για τη συμπεριφορά μας στο διαδίκτυο. Υπάρχουν προγράμματα που καθαρίζουν τα κακόβουλα cookies, ενώ αν ο χρήστης επιθυμεί να τα διαγράψει δίνεται αυτή η δυνατότητα μέσα από το φυλλομετρητή ιστοσελίδων.

Τι πρέπει να προσέχουμε στο Διαδίκτυο

Παρά τα πλεονεκτήματα του Διαδικτύου στον τομέα της επικοινωνίας και της πληροφόρησης η χρήση του σε ορισμένες περιπτώσεις εγκυμονεί κινδύνους. Για παράδειγμα:

• Μεταφορά ιών ή κακόβουλων προγραμμάτων. Ο κύριος τρόπος διάδοσης των ιών σήμερα είναι μέσω Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου. Είναι πιθανό στην προσωπική μας ηλεκτρονική διεύθυνση να έρχονται μηνύματα που περιέχουν ιούς ή άλλα κακόβουλα προγράμματα. Για το λόγο αυτό πριν ανοίξουμε ένα μήνυμα, πρέπει να έχουμε την επιφύλαξη μήπως αυτό περιέχει εντολές επιβλαβείς για τον υπολογιστή μας, ώστε να το σβήσουμε άμεσα. Μερικές από τις ενδείξεις που πρέπει να μας προβληματίζουν είναι: αν ο αποστολέας του μηνύματος είναι άγνωστος, αν δεν υπάρχει το θέμα του μηνύματος ή ακόμα, αν περιλαμβάνει πληροφορίες για ανέλπιστα δώρα.
• Ιστοσελίδες με ανακριβείς πληροφορίες. Μερικές φορές υπάρχει περίπτωση να επισκεφτούμε κάποια ιστοσελίδα με ανακριβείς ή ψευδείς πληροφορίες, που δημοσιεύονται εξαιτίας ημιμάθειας ή ακόμη και εξαιτίας δόλου. Για το λόγο αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και επιφυλακτικοί για την αξιοπιστία μιας ιστοσελίδας, πριν δώσουμε βάρος σε όσα έχουν γραφτεί σε αυτήν.
• Συζητήσεις με άγνωστα άτομα. Η επικοινωνία με την υπηρεσία Συνομιλίας (chat) μπορεί να μας φέρει σε επαφή με άτομα που δεν είναι ειλικρινή ως προς το σκοπό για τον οποίο θέλουν να επικοινωνήσουν μαζί μας και προσποιούνται ως προς τις πραγματικές τους διαθέσεις. 

 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ασφάλεια στο διαδίκτυο